"Mag het dan nu weer over sport gaan?"

2003. Wielrenner Peter Sagan wordt 'maar' tweede in de E3-prijs en probeert dan maar op een andere manier het nieuws te halen: door in het achterwerk van een bloemenmeisje te knijpen. De beelden gaan de wereld rond.

Reactie van dat bloemenmeisje:

"Op zo'n manier wil je de wereldpers echt niet halen", zegt de vrouw.
Zowel voor haar als voor haar vriend mag de hetze stilaan stoppen. "Het is niet plezant. Onmiddellijk na de wedstrijd kreeg hij al een resem sms'jes. Hij bleef er gelukkig rustig onder."
http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/binnenland/1.1592660

Reactie van Sagans ploegleider:

Ploegleider Roberto Amadio omschreef het als volgt: Peter mag dan wel nog jong zijn, maar hij moet begrijpen dat zoiets totaal ongepast is, een echte stommiteit. Een boete of andere straf komt er niet, Peter zal nu zijn lesje wel al geleerd hebben zeker.
http://www.wielernieuws.be/bloemenmeisje-maja-reageert-op-sagans-gedrag/

We zijn nog maar twee jaar later. Het gedrag is nog even ongepast, maar de organisatie van de E3-prijs vindt het toch 'een geslaagde campagne' om het incident nog eens uitgebreid op te rakelen. Zonder haar iets te vragen, ongetwijfeld. Pesten en intimidatie heet dat.

De Vlaamse pers is uiteraard in de wolken: plat seksisme is een ideale manier om op hun Facebookpagina's en websites verhitte discussies te doen losbarsten. Ze noemen die banalisering van ongewenste intimiteiten stuk voor stuk 'pikant', 'ondeugend' en 'prikkelend', en vragen lezers of zij het origineel dan wel ongepast vinden. De pers zelf ziet er alleszins geen graten in, blijkbaar. Een sportredacteur van Het Laatste Nieuws noemt het zelfs 'om duimen en vingers van af te likken'. Griezelig.

Een 'geslaagde' campagne heet dat dan: het affichebeeld gaat razendsnel de wereld rond. Dat de buitenlandse reacties overwegend negatief zijn, komt volgens de organisatie doordat ze het niet begrijpen. Ongewenste intimiteiten zijn nochtans overal ter wereld ongewenste intimiteiten.

"Mag het dan nu weer over sport gaan?" klinkt het ondertussen her en der op sociale media. Want een gesprek over vrouwenrechten, ongewenste intimiteiten, objectificatie en seksualisering, dat is toch allemaal wat zwaar op de hand. En 'het is toch maar om te lachen'. Tot zover onze beschaving, dus: vrouwen en 'hun' problemen zijn 'maar om te lachen', en sport is veel belangrijker.

Metro: waar recensenten soms kritischer zijn dan politiek journalisten

Controversiële beleidsmaatregelen komen meestal zonder meer aan bod: de politicus of politica in kwestie mag gewoon zijn of haar verhaal doen. Dat geldt trouwens niet alleen voor Metro, ook in andere kranten gebeurt het. Er worden maar weinig lastige vragen gesteld. Als er al kritiek aan bod komt, is het omdat de oppositie, het middenveld of andere betrokkenen die al geuit hebben. Een reactie van beleidsmensen op dergelijke kritiek komt er maar zelden, tenzij ze samen te vatten is in "ze hebben ons verkeerd begrepen".

Op de film- en tv-pagina's van Metro gaat het er geregeld eens anders aan toe. Regisseurs en acteurs krijgen er wél lastige vragen, en wanneer het over filmprijzen gaat, blijft dat meestal niet beperkt tot wie won in welke categorie. Het was jammer dat Metro geen uitgebreide aandacht gaf aan de uitreiking van de Golden Globes. Ondanks de kritiek op de racistische Noord-Korea-sketch was het een belangrijke avond voor feminisme en voor diversiteit in het algemeen. Hopelijk krijgt de Oscaruitreiking wél een uitgebreide nabespreking. Het verdient alleszins al aanbeveling om de hashtags #AskHerMore en #OscarsSoWhite te volgen zondag.

 

Google weet alles - of veronderstellen ze toch te veel?

Google weet heel veel van ons. Van ons allemaal. Zelfs als je heel voorzichtig bent, is het bijvoorbeeld moeilijk om te verbergen dat je zwanger bent. Ze verzamelen al die info onder andere om je betere zoekresultaten te bezorgen, is hun argument.

Ik ben helemaal niet voorzichtig. Ik gebruik Google voor al mijn zoekopdrachten, gewoon vanuit de adresbalk van Google Chrome. Ik ben zelfs aangemeld bij Chrome én bij Google. Je zou dus verwachten dat mijn zoekresultaten haarfijn op mij afgestemd zijn. Ongetwijfeld hebben ze interessante statistieken die aantonen op welke manieren dat allemaal gebeurt.

Even kijken:

1. Ik ben een cisgender man.
2. Het is de carnavalperiode.
3. Ik geef als zoekterm 'kostuum carnaval' op.

De logische conclusie zou zijn dat ik op zoek ben naar een kostuum om zelf te dragen, toch? Nee hoor, volgens Google heb ik duidelijk een andere bedoeling.

Met cijfers en verdachte labels kun je alles 'bewijzen'

Grote koppen in De Morgen en Knack: meer dan de helft van de Belgische moslims zijn 'fundamentalistisch'. Om te weten of ze die stempel verdienen, moesten ze antwoorden op de volgende vragen:

• 'Moslims zouden moeten terugkeren naar de wortels van het geloof.'
• 'Er is maar één interpretatie van de Koran en elke moslim zou zich daar aan moeten houden.'
• 'De regels van de Koran zijn belangrijker dan de regels van het land waar ik woon.'

Drie keer ja antwoorden en je past in de categorie 'fundamentalistisch'.

Dat die tweede vraag een indicatie kan geven voor fundamentalisme is waar: een fundamentalist hangt inderdaad de oorspronkelijke interpretatie van een overtuiging aan, en dat is dan zogezegd de enige. Maar tegenwoordig is die kwalificatie verdacht: het is geen louter theoretisch begrip meer. Het wordt zoveel gebruikt in de media, en zo goed als uitsluitend in een negatieve context, dat het al automatisch beelden oproept van radicalisering en geweld. Een ander woord voor fundamentalisme is orthodoxie, maar die term is blijkbaar voorbehouden voor christenen. Als paus Franciscus seksueel misbruik in de Kerk aanklaagt, als hij komaf maakt met uiterlijk vertoon en meer focust op nederigheid en armoede, dan is dat nochtans ook fundamentalistisch. Hij wil ook terugkeren naar de wortels van het geloof. En toch ben ik er zeker van dat hij geen mensen wil stenigen of verkopen, terwijl dat evengoed in de Bijbel staat.

De derde vraag is gewoon ridicuul. Heilige boeken schrijven voor dat je een goede mens moet zijn. Dat vind je niet in wetten. Zijn de regels van de Thora, de Bijbel en de Koran dus belangrijker dan de regels van het land waar je woont? In dit geval wel, ja. En voor de ongelovigen: zelfs de ongeschreven Gulden Regel is belangrijker dan de wetten van om het even welk land. Ben je daarom een fundamentalist? In de oorspronkelijke en theoretische betekenis van dat woord misschien, maar niet als je er direct bommengordels en kalashnikovs bij fantaseert. Anderzijds: het GO! vindt zijn eigen hoofddoekenverbod blijkbaar ook belangrijker dan de Universele Rechten van de Mens, met onder andere de vrijheid van godsdienst en van godsdienstbeleving, ook in het openbaar.

In het artikel op de Knack-site staat verder wat meer duiding bij dan op demorgen.be:

"De Belgische moslims scoorden ook hoog op vlak van vijandigheid tegen andere groepen: 60 procent wil geen homoseksuele vrienden, 56,7 procent vindt joden niet te betrouwen. 63 procent denkt bovendien dat het Westen de islam wil vernietigen. Ruim een derde gaat akkoord met al deze stellingen."

Die eerste twee cijfers kunnen onrustwekkend zijn, maar ze vertellen niet het volledige verhaal. Het is niet omdat je op een enquête invult dat je geen vriend wilt die homoseksueel is, dat je daar in de praktijk ooit iets van laat blijken. En wie zijn de joden? Kijk naar de houding van Israël ten op zichte van Palestina, of naar de fraude in de Antwerpse diamantsector: dat gaat (onder andere) over joden, en het is niet erg verwonderlijk dat er wantrouwen heerst. Opgelet: ook die verklaringen vertellen niet het volledige verhaal. Hoe dan ook: om er al dan niet beleidskeuzes aan te verbinden, moet je meer context kennen.
Maar dat derde cijfer is opvallend, vooral door waar het in de tekst staat. Sla een willekeurige krant open en het gaat over onschuldige moslims die opgepakt worden, over vandalisme tegen moskeeën, over verbale en fysieke bedreigingen tegen vrouwen met een hoofddoek, en noem maar op. Op tv: hoeveel films en series kun je eigenlijk maken over terroristen uit het Midden-Oosten, en de heldhaftige Verenigde Staten die alles wel - met geweld! - zullen oplossen? Het is bijna een wonder dat er nog 37 procent is dat er niet van overtuigd is dat het Westen de islam wil vernietigen. Maar dat wordt voorgesteld alsof die 63 procent vijandig staat tegenover het Westen! De wereld op zijn kop, dus.

Hoe meer nuancering we nodig hebben om met onze samenleving nog iets te bereiken, hoe minder ruimte het 'publieke debat' daarvoor open laat, heb ik de indruk.

Vrouwen tellen: Gouden Boekenuil 2015

Het lijkt op vooruitgang in vergelijking met vorig jaar (en de jaren daarvoor): 7 van de 20 auteurs op de longlist zijn vrouwen.

Boek.be, dat de prijsuitreiking organiseert, beseft blijkbaar zelf dat dat uitzonderlijk is.

Op Boek.be vind je alle info over de longlist (met leesfragmenten). Nu nog afwachten hoe de shortlist eruitziet!

Wat weet Wikipedia ondertussen over de mensen op de longlist?

• Kees 't Hart: Nederlandse schrijver en dochter
• Hanna Bervoets: Nederlandse schrijfster, journaliste en columniste
• Jeroen Brouwers: Nederlandse journalist, schrijver en essayist
• Joost de Vries: Nederlandse schrijver en journalist
• Fikry El Azzouzi: Marokkaans-Vlaams schrijver van romans, columns en theaterstukken
• Bregje Hofstede: geen eigen artikel, enkel de vermelding dat ze in 2012-2013 een schrijversbeurs kreeg van Hollands Maandblad
• Michel Krielaars: geen eigen artikel, wel vermeldingen in andere artikels als NRC-correspondent
• Guus Kuijer: Nederlandse auteur
• Alexander Münninghoff: Nederlands journalist
• Gustaaf Peek: Nederlandse schrijver
• Nina Polak: geen eigen artikel, geen vermeldingen
• Mark Schaevers: Belgisch journalist, auteur en redacteur
• Pieter Steinz: geen eigen artikel, wel vermeldingen als recensent en directeur van het Nederlands Letterenfonds 
• Peter Terrin: Vlaams schrijver
• Astrid Theunissen: geen eigen artikel, wel vermeld als biografe van Martin Bril (het is die biografie die genomineerd is)
• Franca Treur: Nederlandse schrijfster en freelance journaliste
• Rob van Essen: geen eigen artikel, wel vermeld als vertaler (en als voetballer, maar dat is waarschijnlijk een naamgenoot) 
• Peter Vermeersch: zijn naamgenoot (een componist) heeft een eigen artikel, hijzelf nog niet - blijkbaar is hij slavist en politiek wetenschapper 
• Niña Weijers: geen eigen artikel, wel vermeldingen omdat ze prijzen gewonnen heeft
• Maartje Wortel: Nederlandse schrijfster

Papegaaienjournalistiek mist de (interessantste) helft van het verhaal

Papegaaien kunnen alleen maar kunnen imiteren wat hen voorgezegd wordt, maar bij hen is dat niet erg. Bij nieuwsredacties komt iets gelijkaardigs ook voor, maar daar is het wél een probleem.

Als er cijfers bekendgemaakt worden, dan is dat nieuws. Nieuwsredacties brengen daar dus verslag van uit: een artikel in de krant, een item in het tv- of radionieuws. Maar meestal vertellen die cijfers maar één kant van het verhaal: die van degene die met het nieuws naar buiten komt. Om het papegaaienniveau te overstijgen, zouden journalisten de reflex moeten hebben om op zoek te gaan naar die andere kant.

Concreet voorbeeld: meer en meer kinderen worden van school gestuurd. In 60 % van de gevallen heeft dat te maken met asociaal gedrag (en dat is blijkbaar opvallend), en in 25 % (van het totaal, of van die 60 %?) om ernstige misdrijven.

Dit artikel beschrijft het standpunt van de scholen. De leerlingen in kwestie vormen een probleem, de scholen 'lossen het op' door hen 'definitief te schorsen', zoals dat dan heet. Einde verhaal, zowel voor die scholen als voor de nieuwsredacties. Maar in feite is dit alleen maar symptoombestrijding, en juist de leerlingen die moeilijk in het systeem passen zijn degenen die extra aandacht nodig hebben. Wat hier gebeurt, is dat ze aan hun lot overgelaten worden.

Een volledig verhaal zou ook ingaan op wat er aan die schorsing voorafging. Niet alleen op het asociaal gedrag of het geweld, maar ook op wat de scholen zelf al gedaan hebben om een échte oplossing te zoeken. Als je inziet dat zo'n schorsing symptoombestrijding is, kun je er namelijk van uitgaan dat die scholen zich er makkelijk vanaf maken of zelfs dat ze harteloos zijn, maar ook dat is waarschijnlijk niet het geval.

Verder stopt dat verhaal natuurlijk niet zodra de 'probleemleerlingen' van school gestuurd zijn. Wat gebeurt er verder met hen? Krijgen zij nog begeleiding, en zo ja, op welke manier? Als ze zich in een andere school inschrijven, hoe gaan ze daar dan om met die schorsing? Krijgen die leerlingen een eerlijke kans om zich te bewijzen of hebben ze al ineens een stempel mee? We horen en lezen in het nieuws over al die jongeren die zonder diploma de school verlaten, maar (te) weinig over hoe dat komt of wat eraan gedaan kan worden. Dit lijkt me een van de oorzaken. Wie linkt die twee feiten aan elkaar? En misschien nog het belangrijkste: wat is het verhaal van die leerlingen zelf? Over welk gedrag gaat het, en is het echt wel onoverkomelijk? Hoe komt het dat die leerlingen dat soort gedrag stellen? Kunnen scholen, beleid of de samenleving misschien de oorzaken van dat gedrag aanpakken?

De ene katachtige is de andere niet

Media misleiden. Bewust of onbewust, en soms ook gewoon domweg.

De Redactie deelde vanmorgen (3/2/2015) het volgende op Facebook.

Hoezo, tijger? Tijgers hebben toch strepen? Dat is een luipaardprint! Iemand heeft ergens een fout gemaakt. Is het Le Monde dat het over een tijgerprint heeft? Heeft De Redactie het fout vertaald? Staat hier een foute foto bij?

Het artikel op deredactie.be heeft het over "tijgerin" Mathilde - met dubbele aanhalingstekens, alsof het om een uitspraak van iemand anders gaat. Verderop gaat het over 'een soort tijgerpakje' (mijn cursivering) en 'het tijgerpakje'.

Le Monde vermeldt nergens tijgers. 'Fauve' betekent geelbruin of een wilde katachtige, maar dat laatste kan naast tijgers ook slaan op leeuwen, luipaarden, panters, enzovoort. Komt het woord 'tigre' of 'tigresse' voor in het artikel? Nergens. 'Léopard' wel, drie keer zelfs.

Een luipaard verwarren met een tijger, is dat dan zo erg? Op zich niet. Maar hoe doe je dat, een artikel lezen waarin het over een luipaard gaat en dan zelf tijger schrijven? Hoe schrijf je over een tijgerpakje als je op de foto iets anders ziet? En welke stommiteiten gebeuren er dan in artikels die wél over belangrijk nieuws gaan?

(Los daarvan: wat voor journalistiek is dat eigenlijk, die de kleren van een koningin belangrijker vindt dan de reden voor haar bezoek?)