Moderne heksenjachten

Media en politiediensten struikelen hoe langer hoe meer over elkaar heen om zo snel mogelijk zoveel mogelijk beelden te verspreiden. Met gevaarlijke gevolgen. Moeten wij - en vooral: moslims - zich veilig voelen in ons land als de mensen met wapens en officiële mandaten de moeite niet doen om onderscheid te maken tussen verdachten en onschuldigen?

"Verkeerde foto op opsporingsbericht doodrijder Merel"

http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20151116_01974349?_section=63260822

"Innocent Woman Mistaken For Suicide Bomber"

https://www.facebook.com/ajplusenglish/videos/647853238689520/

"Onschuldige Marokkaan hardhandig aangepakt door politie"
http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20151125_01988865

"En waarom?"

"Zie je wel! Als zelfs Caritas International al niet wil dat we meer vluchtelingen opvangen!" En dan nog een hoop racistische onzin van mensen die niets kennen van economie, solidariteit, of zelfs  maar medemenselijkheid. Of waarom je beter niets schrijft dan een onvolledig verhaal.

Airbnb verdubbelt helemaal niets

Een van mijn stokpaardjes is correct taalgebruik. Niet alleen correct in de taalkundige zin, dus 'zonder fouten', maar ook inhoudelijk correct, en met maximale informatie. Daarom heb ik bijvoorbeeld een hekel aan passieve zinnen: daarin is verdoezeld wie de beschreven actie uitvoert. Voor wie denkt dat dat maar een detail is: Jackson Katz beschrijft bijvoorbeeld hoe passieve zinnen het daderschap verbergen bij geweld tegen vrouwen. Daardoor blijven de geweldplegers buiten beeld, en gaan 'maatregelen' bijna uitsluitend over het gedrag van vrouwen.
Inhoudelijk correct, dus. Niet zoals in deze titel uit de Metro van 6 november 2015. Airbnb verdubbelt helemaal niets. Airbnb.com is een website waar mensen een locatie kunnen promoten die ze zelf verhuren. Als het aantal Belgische verhuurders en/of locaties verdubbelt, is dat niet hun verdienste. Indirect misschien wel, als de stijging bijvoorbeeld een gevolg is van reclame die ze maken, maar dat is niet aan te tonen.

Over Vlaams cultureel erfgoed

Dus wacht eens.

1. Ben Weyts wil niet het onverdoofd slachten verbieden, want het mag wel nog in slachthuizen. Wat hij wil verbieden, zijn de tijdelijke slachtvloeren, waardoor hij een capaciteitsprobleem creëert - het probleem dat die tijdelijke slachtvloeren oplosten, eigenlijk. Dat wil zeggen dat weer meer mensen zonder de nodige vaardigheden en zonder aangepast gereedschap thuis zullen slachten. Gevolg: meer dierenleed, meer sluikstort. Als hij dat vergeten is, is hij incompetent. Doen alsof hij het onverdoofd slachten verbiedt en alsof moslims niet begaan zijn om dierenwelzijn is bovendien schandalig, en in onze bekrompen racistische samenleving zelfs misdadig. 
2. Leg mij nog eens uit waarom het 'humaner' is om een ijzeren pin door de kop van opeengepakte en overstreste dieren te schieten, of ze te elektrocuteren zodat ze de hele slachting nog bewust meemaken, dan ze de keel over te snijden voor ze weten wat er gebeurt?
3. Als heel de wereld in toenemende mate met ontzetting kijkt naar hoe Vlamingen en Nederlanders zich al (en ook: nog maar) 150 jaar in koloniale stereotypen verkleden, dan moeten ze van ons erfgoed afblijven. Moslims slachten al 1500 jaar schapen, maar daar moeten ze 'maar gewoon mee stoppen'.
4. En hoezo, schapen slachten is geen Vlaams cultureel erfgoed? Waarom heeft elke communicant - en zelfs een hoop lentefeesters - dan een foto waarin ze dat nadoen met een ijslam?

Conclusie: "Ik steun Ben Weyts" is niet "Ik kom op voor dieren" maar "Ik ben tegen moslims".

(Anderzijds: hoe minder dieren er gekweekt en geslacht moeten worden voor culturele tradities, hoe beter. Maar dan moet je willen erkennen dat dat ook over kerstkalkoenen, ganzenlever en barbecuevlees gaat. En zo'n verandering bereik je niet door dingen te verbieden, want dan jaag je mensen in het defensief. Wat we al hadden moeten leren uit heel de zwartepietenkwestie - maar daarvoor moesten we natuurlijk naar onszelf kijken, en dat doen we niet zo graag. Soit.)

Vrouw doet aangifte - stel je voor!

Tijdens Reggae Geel is een vrouw verkracht. De titelbedenker van Het Laatste Nieuws vond dat op zich niet erg nieuwswaardig. Het échte nieuwsfeit is blijkbaar iets anders: "Vrouw doet aangifte van verkrachting op camping Reggae Geel". Het is waar, verkrachting is ondergerapporteerd, dus het is opzienbarend nieuws. Maar toch. Als je het zo framet, moet je toch op z'n minst aandacht besteden aan die hoge aangiftedrempel?

Ook opzienbarend: de helft van dat artikeltje gaat over diefstallen en verloren voorwerpen. Heel respectvol en attent aangebracht, dat 'nieuwtje'. Bedankt, hln.be.

Komkommergesjoemel

De komkommertijd bereikt zijn hoogtepunt. 'Gesjoemel met ballen in tv-spel ‘Lingo’' staat er te lezen op de site van Gazet van Antwerpen. Die titel is duidelijk gesjoemel om lezers te lokken naar een non-nieuwsbericht. Als er iets gebeurt om deelnemers meer voordelen te geven, is dat geen gesjoemel - hooguit manipulatie.

Het wereldbeeld van de roddelpers

Reporters en fotografen van de roddelpers leven in een fantasiewereld. Tijdens intieme onderonsje word je namelijk niet 'betrapt' maar lastiggevallen of zelfs gestalkt. Intiem betekent juist dat niemand er zaken mee heeft, behalve de betrokkenen.

Oplichterij

Ongelooflijk hé: een artikeltje van drie zinnen, en toch was het blijkbaar te lang om te lezen voor de titelbedenker (m/v/x). Titel en artikel vertellen een héél ander verhaal, want De Block is juist de enige die zich nooit zal laten oplichten door iemand die zich voor haar uitgeeft.

First world problems bij de NMBS

De NMBS-woordvoerder benadrukt dat bedelaars een dubbele overtreding begaan. Je mag namelijk niets verkopen op een trein. De spoorwegpolitie zet extra patrouilles in om het probleem aan te pakken. Want hét probleem, dat is natuurlijk niet dat er mensen zijn die in armoede leven en dus moeten bedelen. Hét probleem is dat ze andere mensen lastigvallen met hun armoede. Want volgens het artikel: "In en rond de stations zijn ze al langer een vertrouwd beeld. Maar de laatste weken wagen bedelaars zich ook op de treinen zelf, waar ze de reizigers rechtstreeks opzoeken en vragen om een aalmoes." (mijn cursivering - BB)

Titel legt foute verbanden

Het is niet de zwangerschap die carrières nekt: het is discriminatie naar aanleiding van een zwangerschap. Door het probleem te framen zoals in de titel hieronder, verdwijnt de verantwoordelijkheid - en aansprakelijkheid - van werkgevers uit beeld. Zo kun je het beeld krijgen dat de oplossing ligt in niet zwanger worden, of een zwangerschap uit te stellen. Wat er wél moet gebeuren, is werknemers beter informeren over hun rechten - of zorgen dat je zelf beter geïnformeerd bent, want ook die verantwoordelijkheid mag niet uit het zicht verdwijnen - en discriminatie hard aanpakken.

In de online artikels zijn de titel juister: Zwangere vrouwen slachtoffer van discriminatie en Ontslag wegens veel afwezig tijdens zwangerschap is discriminatie.

Vlaamse gezinnen stellen kinderen uit

Vlaamse gezinnen stellen kinderen meer en meer uit tot na de 30e verjaardag van de moeder in spe. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van Kind en Gezin. Vooral omdat gezinnen alsmaar later kinderen krijgen, zijn er vorig jaar opnieuw minder kinderen geboren in Vlaanderen.

(Door eenzijdig over vrouwen te schrijven, verdwijnt een deel van het 'probleem' naar de onzichtbare achtergrond. Alleen als het over een lesbisch koppel of een eenoudergezin gaat, zijn het alleen vrouwen die beslissen. In heterokoppels speelt mee dat noch moeders noch vaders makkelijk werk en ouderschap kunnen combineren. En homokoppels zijn blijkbaar niet relevant.)

"Het maakt niet uit" - artikels waarin Knack wél tegen seksisme ingaat

Ik ben niet altijd fan van wat er in Knack verschijnt. (Dat geldt voor de meeste kranten en tijdschriften, maar dat doet er hier even niet toe.) Onlangs gaf ik daar nog een voorbeeld van, dat ik ondertussen op aangeven van een redactrice nog aanvulde. Ik had me namelijk onzorgvuldig uitgedrukt, al stelde de aanvulling zelf niet zoveel voor.

Dat gezegd zijnde: ik zou het nu anders aanpakken. Het blijft een feit dat er - veel - ruimte is voor verbetering, maar goede inspanningen moeten aangemoedigd worden. Ik had me trouwens al voorgenomen om meer voor die invalshoek te kiezen, maar het is nu eenmaal makkelijker om kritiek te hebben. Het is ook nodig om kritiek te hebben, want verandering komt er niet vanzelf, maar we mogen gerust meer oog hebben voor wat goed is. Bij dezen: deze twee artikels vond ik geweldig.


Het maakt geen bal uit welke blazer Patricia Ceysens in het parlement droeg (06/02/15)

"Jawel, de blazer viel allicht op tussen de meer conventionele jasjes die politici doorgaans frequenteren, maar een artikel vond ik het kledingstuk niet waard. Niet omdat het ding so last season is, niet omdat Ceysens' styling fout zat (integendeel, die ingetogen combinatie met crewneck en hemdskraag? Goeien bal Pats!) maar simpelweg omdat ik er het nieuws niet van inzie. Vrouw staat op en kleedt zich aan om naar haar werk te gaan. Et alors?"

Het doet er niet toe hoe fantastisch Caitlyn Jenner er nu uitziet (02/06/15)

"Bruce stond nog geen uur bekend als Caitlyn of ze werd al geconfronteerd met één van de meest inherente dingen aan het vrouw zijn: op uiterlijk beoordeeld worden.(...)Ter verduidelijking: de reden waarom Caitlyn Jenner op de cover van Vanity Fair staat (de Kardashianmarketingmachine terzijde gelaten) is omdat haar verhaal getuigt van moed en kracht. Omdat het een verhaal van hoop is, van een zoektocht naar identiteit die voor heel wat mensen in onze samenleving herkenbaar is. Ook als Caitlyn Jenner geen mooie vrouw was (geworden), had ze die coverpagina verdiend en ongetwijfeld ook gekregen."

Over het redactiestandpunt van Knack over seksisme in filmjournalistiek

Voor wie niet goed oplet, geeft dit fragmentje uit de Knack-nieuwsbrief van 30 mei 2015 hoop.

Er is inderdaad heel wat seksisme in de manier waarop acteurs en actrices benaderd worden. De actie #AskHerMore van The Representation Project is een poging om journalisten aan te sporen betere vragen te stellen aan vrouwen. Toen Amy Poehler er dit jaar extra aandacht voor vroeg naar aanleiding van de Golden Globes zag je zelfs hier en daar dingen bewegen. Dus ja, het is een raadsel, en het is goed dat Knack daar de aandacht op vestigt.

Anderzijds: de Golden Globes waren een feministisch hoogtepunt (al kwam er wel kritiek op een racistische sketch met Margaret Cho als het stereotype van een Noord-Koreaanse vrouw). Besteedde Knack daar toen aandacht aan? Nee hoor. In hun nieuwsbrief stond alleen dit.

Pot en ketel, splinter en balk. 

Nog recenter: toen in Cannes een relletje uitbrak omdat vrouwen zonder hakken niet binnen mochten, vond Weekend Knack dat een reden om een fotospecial te publiceren. Over hakken, en de garderobeproblemen die ze soms veroorzaken. 

Edit 5 juni 2015: Het klopt blijkbaar niet dat Knack geen aandacht besteedde aan #AskHerMore. In hun nieuwsbrief beperkten ze zich tot de modecommentaren, maar op de website staat ook een miniartikeltje waarin ze tien vragen bedenken voor de campagne. Die vragen ook effectief stellen ware interessanter geweest, maar kom. Babystapjes, hé.

Over spoilers, trigger warnings en taalkwesties

Veel ophef over Game Of Thrones, dat nog maar eens een verkrachting gebruikt als plot device. De Standaard schrijft over die ophef en citeert verschillende tweets. Twee opvallende zaken aan de inleiding van het artikel: er wordt wel gewaarschuwd voor spoilers (er komen zaken aan bod die je misschien liever niet weet als je de serie volgt), maar niet voor triggers (als jij of iemand uit je naaste omgeving het slachtoffer werden van een verkrachting, kan het artikel je van je stuk brengen). Eigenaardige prioriteiten.

Ook eigenaardig: het personage dat verkracht wordt, wordt volgens (svg) op die manier aan de schandpaal genageld. Een schandpaal dient voor de publieke vernedering van iemand die iets misdaan heeft. Uit de verdere beschrijving van de scene blijkt nergens dat het slachtoffer iets misdaan heeft, noch dat er iets publiek gemaakt wordt. Ofwel is dat dus een dommigheidje, ofwel doet (svg) ook nog eens aan victim blaming. Ook eigenaardig.

"Gezinsbond zoekt mysteryshoppers" - over klokken horen luiden zonder klepels te zoeken

Het is waar: in De Bond van 15 mei 2015 staat een artikeltje over genderneutraal speelgoed. Wie mysteryshopper wil worden, mag contact opnemen met de studiedienst. Dat hebben ze bij Het Nieuwsblad allemaal begrepen, maar de rest van hun artikel (22/5/2015) slaat verschillende ballen mis.
In De Bond vermeldt Lutgard Vrindts duidelijk dat het niet om een actie van de Gezinsbond gaat, maar van het platform Vrij spel - kinderen kiezen wel. Dat is 'een groep organisaties die speelgoedwinkels aanmoedigt om open te staan voor minder stereotype ideeën over meisjes en jongens'. Staat allemaal letterlijk in het artikeltje waar Het Nieuwsblad zich volgens mij op moet baseren. Op de website van de Gezinsbond staat er alleszins geen apart persbericht over hun zoektocht naar mysteryshoppers. Een platform, dus. De Facebooklink staat zelfs onder het artikel in De Bond. Als je even googelt, vind je ook vrij onmiddellijk dat het een samenwerking is tussen Vrouwen Overleg Komitee (VOK), VIVA-SVV, çavaria, Ella, Femma, Vrouwenraad en RoSa. De Gezinsbond moet blijkbaar zelfs nog toegevoegd worden aan dat lijstje. En dat het al bestaat sinds 2013, vind je op de website van RoSa. Over de uitreiking van het kwaliteitslabel dat Het Nieuwsblad nog vermeldt, verscheen er in februari 2015 trouwens al een artikel in De Morgen (maar dat is van die andere mediagroep, natuurlijk).

Aanvulling 23/5/2015: De verwarring houdt aan. In Knack Weekend gaat het nog altijd over hoe de Gezinsbond een voorstel formuleert. Volgens dat artikel is het kwaliteitslabel overigens nog 'in de maak'. 
Opvallende reacties van ondernemersorganisatie NSZ en handelsfederatie Comeos, trouwens. Als 'de consument' geen extra kwaliteitslabel wil, waarom wordt het dan in het leven geroepen? De gezinnen die de Gezinsbond vertegenwoordigt, zijn dus geen consumenten? En alle leden van de platformorganisaties die zelf kinderen hebben, ook zij tellen niet mee? 

Het belang van details (vervolg)

In Cannes werden enkele vrouwen op de rode loper tegengehouden omdat ze platte schoenen droegen. Dat een artikeltje in Metro vermeldde dat het om 'oudere' dames ging, vond ik vreemd, omdat er niet bij stond waarom dat detail van belang was. Blijkbaar is het echt wel belangrijk, want in dit vervolgartikeltje staat het nog eens. Weer zonder uitleg.
O ja, en voor wie niet zou weten hoe hakken op een rode loper eruitzien, is er een foto toegevoegd die verder niets met het artikeltje te maken heeft.

Gegenderd en heteronormatief taalgebruik

Vrouwen die met hun man willen praten, doen dat om delicate onderwerpen te bespreken. Ze klampen hun man daarbij vast en ze vallen hem lastig. Mannen daarentegen slaan graag een praatje, en in de auto zijn ze in de mood voor een diepgaand gesprek. Opvallende verschillen.
Ook opvallend: hoewel het 'onderzoek' zowel over mannen als over vrouwen gaat, is het artikel opgevat als relatieadvies voor vrouwen. Vrouwen in een heterorelatie, bovendien.

Het belang van details

Krantenartikels zijn soms heel kort, zeker in de gratis krant Metro. In zulke gevallen moet je als journalist keuzes maken: wat vermeld je, en wat niet? Het criterium dat ze daarbij hanteren, zou relevantie moeten zijn, maar soms spelen er andere zaken mee. Wanneer het niet duidelijk is welke criteria de doorslag gaven, roept het artikel meer vragen op dan het er beantwoordt.
Waarom is het bijvoorbeeld relevant dat 'Carol' een film is over een lesbische romance? Zijn lesbiennes ervoor gekend dat ze iets tegen platte schoenen hebben? En wat heeft de leeftijd van de tegengehouden vrouwen ermee te maken?
En nog iets: waarom laten de media altijd daders aan het woord wanneer hun 'verklaringen' zo duidelijk onzin zijn? Iemand weigeren, dat doe je niet uit jezelf, dat doe je in opdracht. Schoenen vermelden als reden doe je ook niet zomaar, dat moet van ergens komen. Waar zit dan de vergissing? Dat ze vrouwen viseerden die met het verhaal naar de pers stapten, volgens mij.

Voyeurisme bij Het Laatste Nieuws

Het Laatste Nieuws doet zelfs geen moeite meer, ze komen er openlijk voor uit. 140 mensen spreken af om met elkaar te vechten. Komt er een dagenlange polemiek op gang over gebrek aan beschaving, over radicalisering bij hooligans (en naar welk land moeten die dan terugkeren?), over normen en waarden? Het valt nog af te wachten, maar ondertussen: "Kijk, brood en spelen!"

Zelfs experts weten niet alles

In Het Laatste Nieuws schrijft een economisch verslaggever van de VRT over waarom familiale verzekeringen belangrijk zijn. Invalshoek: het is niet verplicht, wel onmisbaar. Het artikel haalt een aantal situaties aan waar je best op voorbereid bent, met als conclusie: lees je polis. Allemaal waar, ongetwijfeld, maar een van de titeltjes gaat over een situatie waarin je kind leiding is in een jeugdbeweging. De gevallen die onder dat titeltje ter sprake komen, hebben niets met een jeugdbeweging te maken. Bovendien, en dat is het domme aan dat titeltje: als leiding - en zelfs als lid - val je onder de verzekering van de jeugdbeweging. Als je bezorgd bent over hoe goed je ingedekt bent, moet je dus niet alleen je eigen kleine lettertjes lezen, maar vooral navraag doen. Of de polis lezen op de website, want de vrijwilligerswet verplicht organisaties om dat soort info beschikbaar te maken.

Politiek heel erg incorrect

En dan zijn er mensen die klagen dat de pers altijd zo 'politiek correct' is. Dit was een echte cultuurshock: dat er nog mensen zijn die woorden als 'mindervalide' en 'rolstoelpatiënt' kennen, laat dan nog staan gebruiken!

Over helden, slachtoffers, en human interest

Veel bootvluchtelingen in het nieuws de laatste tijd. Maar blijkbaar zijn we meer geïnteresseerd in het inspirerende verhaal van een militair die twintig drenkelingen redde dan in dat van die drenkelingen zelf. Laat staan in het verhaal van degenen die het niet overleefden. 'Op zijn vrije dag' dan nog, benadrukt De Morgen - alsof een teken van menselijkheid en naastenliefde iets is waar je enkel tijdens je beroepsuitoefening tijd voor maakt. Het verhaal verscheen eerder al in The Observer/The Guardian, maar daar is de toon iets anders: "One compelling image has come to represent all the Greek people who treated desperate migrants like fellow human beings".

http://www.demorgen.be/buitenland/het-verhaal-van-de-griek-die-op-zijn-vrije-dag-20-drenkelingen-redde-a2301096/

http://www.theguardian.com/world/2015/apr/25/migrant-boat-crisis-the-sergeant-who-did-his-duty-towards-people-struggling-for-their-lives

Seksisme müss sein, blijkbaar

Ongelofelijk hé: alweer een reclamecampagne die veroordeeld wordt omdat ze seksistisch is en vrouwen als objecten behandelt, maar wat doet Metro? Uiteraard de affiche afbeelden bij het artikel. Want wie is die Jury voor Ethische Praktijken dat ze 'ons' zal verhinderen om naar naakt vrouwenvlees te kijken?

De ene 'pikante' affiche is de andere niet

'Pikant' is een woord dat te veel gebruikt wordt. Zo gaat de betekenis ervan verloren, want het wordt in heel verschillende contexten gebruikt.

Was de affiche van de E3-prijs in Harelbeke pikant? Nee: dat was ondubbelzinnig oubollig seksisme. Je reclame is niet prikkelend als mensen er geprikkeld op reageren. Een mannenhand die ongevraagd in een vrouwenkont knijpt, terwijl nergens uit blijkt dat de vrouw daar toestemming voor geeft of er geen probleem mee heeft: dat is ongewenste intimiteiten banaliseren. Wielrennen heeft ook niets met ongewenste intimiteiten te maken.

Bron: www.scoutsharelbeke.be

Is de affiche van de meisjesscouts van Harelbeke pikant? Voor mij niet, want ik val niet op zulke jonge meisjes. Voor de meisjes zelf zal de fotoshoot ongetwijfeld een heel spannend moment geweest zijn, maar het blijft wel speels. Ze kozen er zelf voor om zo op foto te staan, het is een groepsactiviteit waar ze allemaal aan meedoen (en dus niet alleen degenen met 'ideale maten'). Zelfs al maakt ook deze reclame gebruik van naakte stukken vrouwenlichaam, het is moeilijk om er seksisme in te zien. Het kan wel, omdat ze gebruikmaakt van de heteroseksuele 'male gaze'. Maar het gaat over een fietsrally van een scoutsgroep, en we zien scoutsmeisjes fietsen. Het maakt ook geen allusie op seksualiteit, laat staan op mannelijk entitlement dat zich de seksualiteitsbeleving van vrouwen wil toe-eigenen. Zijn er dus duidelijke verschillen? Jazeker!






Opvallend hé, dat een jeugdbeweging er beter in slaagt om een origineel campagnebeeld te bedenken dan een dik betaald reclamebureau? Wel gek dat WTV-Focus de scoutsaffiche een 'duidelijke knipoog naar de affiche van de E3 Harelbeke' noemt, terwijl ze al veertien dagen eerder gelanceerd werd.

"Mag het dan nu weer over sport gaan?"

2003. Wielrenner Peter Sagan wordt 'maar' tweede in de E3-prijs en probeert dan maar op een andere manier het nieuws te halen: door in het achterwerk van een bloemenmeisje te knijpen. De beelden gaan de wereld rond.

Reactie van dat bloemenmeisje:

"Op zo'n manier wil je de wereldpers echt niet halen", zegt de vrouw.
Zowel voor haar als voor haar vriend mag de hetze stilaan stoppen. "Het is niet plezant. Onmiddellijk na de wedstrijd kreeg hij al een resem sms'jes. Hij bleef er gelukkig rustig onder."
http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/binnenland/1.1592660

Reactie van Sagans ploegleider:

Ploegleider Roberto Amadio omschreef het als volgt: Peter mag dan wel nog jong zijn, maar hij moet begrijpen dat zoiets totaal ongepast is, een echte stommiteit. Een boete of andere straf komt er niet, Peter zal nu zijn lesje wel al geleerd hebben zeker.
http://www.wielernieuws.be/bloemenmeisje-maja-reageert-op-sagans-gedrag/

We zijn nog maar twee jaar later. Het gedrag is nog even ongepast, maar de organisatie van de E3-prijs vindt het toch 'een geslaagde campagne' om het incident nog eens uitgebreid op te rakelen. Zonder haar iets te vragen, ongetwijfeld. Pesten en intimidatie heet dat.

De Vlaamse pers is uiteraard in de wolken: plat seksisme is een ideale manier om op hun Facebookpagina's en websites verhitte discussies te doen losbarsten. Ze noemen die banalisering van ongewenste intimiteiten stuk voor stuk 'pikant', 'ondeugend' en 'prikkelend', en vragen lezers of zij het origineel dan wel ongepast vinden. De pers zelf ziet er alleszins geen graten in, blijkbaar. Een sportredacteur van Het Laatste Nieuws noemt het zelfs 'om duimen en vingers van af te likken'. Griezelig.

Een 'geslaagde' campagne heet dat dan: het affichebeeld gaat razendsnel de wereld rond. Dat de buitenlandse reacties overwegend negatief zijn, komt volgens de organisatie doordat ze het niet begrijpen. Ongewenste intimiteiten zijn nochtans overal ter wereld ongewenste intimiteiten.

"Mag het dan nu weer over sport gaan?" klinkt het ondertussen her en der op sociale media. Want een gesprek over vrouwenrechten, ongewenste intimiteiten, objectificatie en seksualisering, dat is toch allemaal wat zwaar op de hand. En 'het is toch maar om te lachen'. Tot zover onze beschaving, dus: vrouwen en 'hun' problemen zijn 'maar om te lachen', en sport is veel belangrijker.

Metro: waar recensenten soms kritischer zijn dan politiek journalisten

Controversiële beleidsmaatregelen komen meestal zonder meer aan bod: de politicus of politica in kwestie mag gewoon zijn of haar verhaal doen. Dat geldt trouwens niet alleen voor Metro, ook in andere kranten gebeurt het. Er worden maar weinig lastige vragen gesteld. Als er al kritiek aan bod komt, is het omdat de oppositie, het middenveld of andere betrokkenen die al geuit hebben. Een reactie van beleidsmensen op dergelijke kritiek komt er maar zelden, tenzij ze samen te vatten is in "ze hebben ons verkeerd begrepen".

Op de film- en tv-pagina's van Metro gaat het er geregeld eens anders aan toe. Regisseurs en acteurs krijgen er wél lastige vragen, en wanneer het over filmprijzen gaat, blijft dat meestal niet beperkt tot wie won in welke categorie. Het was jammer dat Metro geen uitgebreide aandacht gaf aan de uitreiking van de Golden Globes. Ondanks de kritiek op de racistische Noord-Korea-sketch was het een belangrijke avond voor feminisme en voor diversiteit in het algemeen. Hopelijk krijgt de Oscaruitreiking wél een uitgebreide nabespreking. Het verdient alleszins al aanbeveling om de hashtags #AskHerMore en #OscarsSoWhite te volgen zondag.

 

Google weet alles - of veronderstellen ze toch te veel?

Google weet heel veel van ons. Van ons allemaal. Zelfs als je heel voorzichtig bent, is het bijvoorbeeld moeilijk om te verbergen dat je zwanger bent. Ze verzamelen al die info onder andere om je betere zoekresultaten te bezorgen, is hun argument.

Ik ben helemaal niet voorzichtig. Ik gebruik Google voor al mijn zoekopdrachten, gewoon vanuit de adresbalk van Google Chrome. Ik ben zelfs aangemeld bij Chrome én bij Google. Je zou dus verwachten dat mijn zoekresultaten haarfijn op mij afgestemd zijn. Ongetwijfeld hebben ze interessante statistieken die aantonen op welke manieren dat allemaal gebeurt.

Even kijken:

1. Ik ben een cisgender man.
2. Het is de carnavalperiode.
3. Ik geef als zoekterm 'kostuum carnaval' op.

De logische conclusie zou zijn dat ik op zoek ben naar een kostuum om zelf te dragen, toch? Nee hoor, volgens Google heb ik duidelijk een andere bedoeling.

Met cijfers en verdachte labels kun je alles 'bewijzen'

Grote koppen in De Morgen en Knack: meer dan de helft van de Belgische moslims zijn 'fundamentalistisch'. Om te weten of ze die stempel verdienen, moesten ze antwoorden op de volgende vragen:

• 'Moslims zouden moeten terugkeren naar de wortels van het geloof.'
• 'Er is maar één interpretatie van de Koran en elke moslim zou zich daar aan moeten houden.'
• 'De regels van de Koran zijn belangrijker dan de regels van het land waar ik woon.'

Drie keer ja antwoorden en je past in de categorie 'fundamentalistisch'.

Dat die tweede vraag een indicatie kan geven voor fundamentalisme is waar: een fundamentalist hangt inderdaad de oorspronkelijke interpretatie van een overtuiging aan, en dat is dan zogezegd de enige. Maar tegenwoordig is die kwalificatie verdacht: het is geen louter theoretisch begrip meer. Het wordt zoveel gebruikt in de media, en zo goed als uitsluitend in een negatieve context, dat het al automatisch beelden oproept van radicalisering en geweld. Een ander woord voor fundamentalisme is orthodoxie, maar die term is blijkbaar voorbehouden voor christenen. Als paus Franciscus seksueel misbruik in de Kerk aanklaagt, als hij komaf maakt met uiterlijk vertoon en meer focust op nederigheid en armoede, dan is dat nochtans ook fundamentalistisch. Hij wil ook terugkeren naar de wortels van het geloof. En toch ben ik er zeker van dat hij geen mensen wil stenigen of verkopen, terwijl dat evengoed in de Bijbel staat.

De derde vraag is gewoon ridicuul. Heilige boeken schrijven voor dat je een goede mens moet zijn. Dat vind je niet in wetten. Zijn de regels van de Thora, de Bijbel en de Koran dus belangrijker dan de regels van het land waar je woont? In dit geval wel, ja. En voor de ongelovigen: zelfs de ongeschreven Gulden Regel is belangrijker dan de wetten van om het even welk land. Ben je daarom een fundamentalist? In de oorspronkelijke en theoretische betekenis van dat woord misschien, maar niet als je er direct bommengordels en kalashnikovs bij fantaseert. Anderzijds: het GO! vindt zijn eigen hoofddoekenverbod blijkbaar ook belangrijker dan de Universele Rechten van de Mens, met onder andere de vrijheid van godsdienst en van godsdienstbeleving, ook in het openbaar.

In het artikel op de Knack-site staat verder wat meer duiding bij dan op demorgen.be:

"De Belgische moslims scoorden ook hoog op vlak van vijandigheid tegen andere groepen: 60 procent wil geen homoseksuele vrienden, 56,7 procent vindt joden niet te betrouwen. 63 procent denkt bovendien dat het Westen de islam wil vernietigen. Ruim een derde gaat akkoord met al deze stellingen."

Die eerste twee cijfers kunnen onrustwekkend zijn, maar ze vertellen niet het volledige verhaal. Het is niet omdat je op een enquête invult dat je geen vriend wilt die homoseksueel is, dat je daar in de praktijk ooit iets van laat blijken. En wie zijn de joden? Kijk naar de houding van Israël ten op zichte van Palestina, of naar de fraude in de Antwerpse diamantsector: dat gaat (onder andere) over joden, en het is niet erg verwonderlijk dat er wantrouwen heerst. Opgelet: ook die verklaringen vertellen niet het volledige verhaal. Hoe dan ook: om er al dan niet beleidskeuzes aan te verbinden, moet je meer context kennen.
Maar dat derde cijfer is opvallend, vooral door waar het in de tekst staat. Sla een willekeurige krant open en het gaat over onschuldige moslims die opgepakt worden, over vandalisme tegen moskeeën, over verbale en fysieke bedreigingen tegen vrouwen met een hoofddoek, en noem maar op. Op tv: hoeveel films en series kun je eigenlijk maken over terroristen uit het Midden-Oosten, en de heldhaftige Verenigde Staten die alles wel - met geweld! - zullen oplossen? Het is bijna een wonder dat er nog 37 procent is dat er niet van overtuigd is dat het Westen de islam wil vernietigen. Maar dat wordt voorgesteld alsof die 63 procent vijandig staat tegenover het Westen! De wereld op zijn kop, dus.

Hoe meer nuancering we nodig hebben om met onze samenleving nog iets te bereiken, hoe minder ruimte het 'publieke debat' daarvoor open laat, heb ik de indruk.

Vrouwen tellen: Gouden Boekenuil 2015

Het lijkt op vooruitgang in vergelijking met vorig jaar (en de jaren daarvoor): 7 van de 20 auteurs op de longlist zijn vrouwen.

Boek.be, dat de prijsuitreiking organiseert, beseft blijkbaar zelf dat dat uitzonderlijk is.

Op Boek.be vind je alle info over de longlist (met leesfragmenten). Nu nog afwachten hoe de shortlist eruitziet!

Wat weet Wikipedia ondertussen over de mensen op de longlist?

• Kees 't Hart: Nederlandse schrijver en dochter
• Hanna Bervoets: Nederlandse schrijfster, journaliste en columniste
• Jeroen Brouwers: Nederlandse journalist, schrijver en essayist
• Joost de Vries: Nederlandse schrijver en journalist
• Fikry El Azzouzi: Marokkaans-Vlaams schrijver van romans, columns en theaterstukken
• Bregje Hofstede: geen eigen artikel, enkel de vermelding dat ze in 2012-2013 een schrijversbeurs kreeg van Hollands Maandblad
• Michel Krielaars: geen eigen artikel, wel vermeldingen in andere artikels als NRC-correspondent
• Guus Kuijer: Nederlandse auteur
• Alexander Münninghoff: Nederlands journalist
• Gustaaf Peek: Nederlandse schrijver
• Nina Polak: geen eigen artikel, geen vermeldingen
• Mark Schaevers: Belgisch journalist, auteur en redacteur
• Pieter Steinz: geen eigen artikel, wel vermeldingen als recensent en directeur van het Nederlands Letterenfonds 
• Peter Terrin: Vlaams schrijver
• Astrid Theunissen: geen eigen artikel, wel vermeld als biografe van Martin Bril (het is die biografie die genomineerd is)
• Franca Treur: Nederlandse schrijfster en freelance journaliste
• Rob van Essen: geen eigen artikel, wel vermeld als vertaler (en als voetballer, maar dat is waarschijnlijk een naamgenoot) 
• Peter Vermeersch: zijn naamgenoot (een componist) heeft een eigen artikel, hijzelf nog niet - blijkbaar is hij slavist en politiek wetenschapper 
• Niña Weijers: geen eigen artikel, wel vermeldingen omdat ze prijzen gewonnen heeft
• Maartje Wortel: Nederlandse schrijfster

Papegaaienjournalistiek mist de (interessantste) helft van het verhaal

Papegaaien kunnen alleen maar kunnen imiteren wat hen voorgezegd wordt, maar bij hen is dat niet erg. Bij nieuwsredacties komt iets gelijkaardigs ook voor, maar daar is het wél een probleem.

Als er cijfers bekendgemaakt worden, dan is dat nieuws. Nieuwsredacties brengen daar dus verslag van uit: een artikel in de krant, een item in het tv- of radionieuws. Maar meestal vertellen die cijfers maar één kant van het verhaal: die van degene die met het nieuws naar buiten komt. Om het papegaaienniveau te overstijgen, zouden journalisten de reflex moeten hebben om op zoek te gaan naar die andere kant.

Concreet voorbeeld: meer en meer kinderen worden van school gestuurd. In 60 % van de gevallen heeft dat te maken met asociaal gedrag (en dat is blijkbaar opvallend), en in 25 % (van het totaal, of van die 60 %?) om ernstige misdrijven.

Dit artikel beschrijft het standpunt van de scholen. De leerlingen in kwestie vormen een probleem, de scholen 'lossen het op' door hen 'definitief te schorsen', zoals dat dan heet. Einde verhaal, zowel voor die scholen als voor de nieuwsredacties. Maar in feite is dit alleen maar symptoombestrijding, en juist de leerlingen die moeilijk in het systeem passen zijn degenen die extra aandacht nodig hebben. Wat hier gebeurt, is dat ze aan hun lot overgelaten worden.

Een volledig verhaal zou ook ingaan op wat er aan die schorsing voorafging. Niet alleen op het asociaal gedrag of het geweld, maar ook op wat de scholen zelf al gedaan hebben om een échte oplossing te zoeken. Als je inziet dat zo'n schorsing symptoombestrijding is, kun je er namelijk van uitgaan dat die scholen zich er makkelijk vanaf maken of zelfs dat ze harteloos zijn, maar ook dat is waarschijnlijk niet het geval.

Verder stopt dat verhaal natuurlijk niet zodra de 'probleemleerlingen' van school gestuurd zijn. Wat gebeurt er verder met hen? Krijgen zij nog begeleiding, en zo ja, op welke manier? Als ze zich in een andere school inschrijven, hoe gaan ze daar dan om met die schorsing? Krijgen die leerlingen een eerlijke kans om zich te bewijzen of hebben ze al ineens een stempel mee? We horen en lezen in het nieuws over al die jongeren die zonder diploma de school verlaten, maar (te) weinig over hoe dat komt of wat eraan gedaan kan worden. Dit lijkt me een van de oorzaken. Wie linkt die twee feiten aan elkaar? En misschien nog het belangrijkste: wat is het verhaal van die leerlingen zelf? Over welk gedrag gaat het, en is het echt wel onoverkomelijk? Hoe komt het dat die leerlingen dat soort gedrag stellen? Kunnen scholen, beleid of de samenleving misschien de oorzaken van dat gedrag aanpakken?

De ene katachtige is de andere niet

Media misleiden. Bewust of onbewust, en soms ook gewoon domweg.

De Redactie deelde vanmorgen (3/2/2015) het volgende op Facebook.

Hoezo, tijger? Tijgers hebben toch strepen? Dat is een luipaardprint! Iemand heeft ergens een fout gemaakt. Is het Le Monde dat het over een tijgerprint heeft? Heeft De Redactie het fout vertaald? Staat hier een foute foto bij?

Het artikel op deredactie.be heeft het over "tijgerin" Mathilde - met dubbele aanhalingstekens, alsof het om een uitspraak van iemand anders gaat. Verderop gaat het over 'een soort tijgerpakje' (mijn cursivering) en 'het tijgerpakje'.

Le Monde vermeldt nergens tijgers. 'Fauve' betekent geelbruin of een wilde katachtige, maar dat laatste kan naast tijgers ook slaan op leeuwen, luipaarden, panters, enzovoort. Komt het woord 'tigre' of 'tigresse' voor in het artikel? Nergens. 'Léopard' wel, drie keer zelfs.

Een luipaard verwarren met een tijger, is dat dan zo erg? Op zich niet. Maar hoe doe je dat, een artikel lezen waarin het over een luipaard gaat en dan zelf tijger schrijven? Hoe schrijf je over een tijgerpakje als je op de foto iets anders ziet? En welke stommiteiten gebeuren er dan in artikels die wél over belangrijk nieuws gaan?

(Los daarvan: wat voor journalistiek is dat eigenlijk, die de kleren van een koningin belangrijker vindt dan de reden voor haar bezoek?)

Kranten roepen op tot anti-islambetoging

Pegida Vlaanderen organiseert de 'eerste Vlaamse anti-islambetoging'. Om de een of andere reden vonden de Vlaamse kranten het een goed idee om uitgebreid aandacht te besteden aan het persbericht. We hebben toch nog maar juist met heel de westerse wereld getoond dat we zo voor vrije meningsuiting zijn? Dan zijn de media het toch aan diezelfde westerse wereld verplicht om dat soort oproepen mee te verspreiden? Alsof het om een jeugdbeweging gaat die een wafelenbak organiseert. Compleet met links naar de website en de Facebookpagina, en mét de fijne vermelding dat de organisatie geld nodig heeft en dus sponsors zoekt. Zelfs geen kritische noot omdat Pegida doet alsof de zwartepietendiscussie iets met de islam te maken heeft.

• http://www.demorgen.be/binnenland/eerste-vlaamse-anti-islambetoging-op-komst-a2181676/
• http://www.standaard.be/cnt/dmf20150114_01473305
• http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20150114_01473301
• http://www.gva.be/cnt/dmf20150114_01473450/pegida-wil-eerste-vlaamse-anti-islambetoging-in-antwerpen

1000 andere woorden

Een beeld zegt meer dan duizend woorden, maar niet elk beeld zegt wat wij erin zien. Of wat de bedoeling was. Boeiend artikeltje over de foto van de wereldleiders op de mars voor persvrijheid in Parijs: http://newsmonkey.be/article/28807.

Maar zelfs al hadden de staatshoofden echt vooraan gelopen, dan nog is er iets grondig fout met het beeld. Op zich is het natuurlijk geweldig dat zoveel 'wereldleiders' de persvrijheid zo hoog in het vaandel dragen, maar het is gek dat de pers zo weinig moeite deed om na te gaan wie er precies mee opstapte. De Morgen deed een bescheiden poging door zeven staatshoofden van naderbij te bekijken. Student Daniel Wickham deed beter en ontmaskerde 21 hypocrieten.