maandag 30 december 2013

Een 'gevatte' reactie

De reporter vindt het blijkbaar 'gevat'. Dat is een waardeoordeel, en dus bij voorbaat verdacht. Hoort journalistiek - zelfs in dergelijke triviale berichtjes - niet zo objectief mogelijk te zijn? In plaats van heteroseksisme te promoten?

http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=dmf20131228_00906067

vrijdag 27 december 2013

Couscous vs. push-up-bh's

Elk excuus is goed om foto's van (stukjes) vrouwenlichaam te kunnen gebruiken. Dat trekt de aandacht. Sex sells. Of juister: objectification sells. Maar voor één keer deden de online versies van Vlaamse kranten het beter dan dat.

"Couscous duwt kreeft en oesters uit indexkorf" staat er boven het artikel in De Standaard, en het gaat over de aanpassingen aan de productenkorf waarmee de levensduurte wordt gemeten. Verschillende producten zijn vervangen door andere. De papieren krant plaatst daar een foto bij van een vrouw die sportdrank drinkt - ah ja, want sportdrank zit nu in de productenkorf. De sport-bh van de vrouw lijkt op de vermelde push-up-bh, dus dat kwam ook nog goed uit. De online versie houdt het zediger: daar staat er een foto van een couscousgerecht boven het artikel.

Ook bij andere online kranten blijft het zedig: couscous bij Knack, Monopoly bij Het Laatste Nieuws, oesters bij De Tijd. Op de site van De Redactie staat er dan weer een foto van een kreeft.

Als we van kwade wil zijn, kunnen we er bij sommige kranten natuurlijk wel een verdachtmaking in zien: couscous is een Noord-Afrikaans gerecht. "Langzaam maar zeker nemen ze hier heel de boel over!", je verwacht het bijna in de commentaren. Maar sst, geen slapende honden wakker maken!


Bronnen:

Polariseren met neutrale artikels

"De robot die brandweerlui overbodig kan maken". Welk beeld roept zo'n titel op? "Oei, die arme brandweerlui zullen hun werk kwijtraken! Laten we die verderfelijke ontwikkeling dus zo snel mogelijk tegenhouden!"

De inleiding vermeldt hoe brandweerrobots 'een belangrijke rol kunnen spelen' bij rampen als Fukushima. Het artikel zelf gaat over een wedstrijd tussen robots, die activiteiten moesten uitvoeren 'die aan reddingswerken gerelateerd zijn'. Worden brandweerlui binnenkort dus aan de kant gezet? Natuurlijk niet. Zo'n robot kan wel een goede versterking zijn van een brandweerteam. Of van de brandweerteams van een groot gebied, bijvoorbeeld, want dat zal ongetwijfeld een dure grap worden. Geloof jij trouwens dat zo'n dure machine ingezet zal worden om katten uit een boom te halen, bijennesten te verwijderen of een kanaal te dreggen? Zal de robot zichzelf besturen? Zal hij op eigen houtje ter plaatse geraken? Kan hij in zijn eentje een brand aan? Natuurlijk niet. Maar we hebben wél het artikel gelezen.


Bron:
http://www.standaard.be/cnt/dmf20131224_068

donderdag 26 december 2013

Politieke oorlogsverslaggeving

In de politieke verslaggeving wordt nogal eens overdreven. Politici zijn het blijkbaar niet meer gewoon 'oneens' met elkaar, en ze gaan ook niet meer in discussie. Tegenwoordig 'sneren' ze allemaal naar elkaar, staan ze met getrokken messen tegenover elkaar, lusten ze elkaar rauw, enzovoort.

Vandaag stond er iets soortgelijks in de kranten: Reynders nagelt buitenlandse diplomaten aan schandpaal. Wat zoveel (of zo weinig) betekent als: hij heeft bekendgemaakt welke ambassades hun boetes niet betalen. Volgens het artikel heeft hij dus niet eens echt namen genoemd. Bovendien ging het niet eens om een eigen initiatief, zoals de titel suggereert, maar om een reactie op een vraag van Open Vld-senator Martine Taelman.


Bron:
http://www.demorgen.be/dm/nl/5036/Wetstraat/article/detail/1763953/2013/12/26/Reynders-nagelt-buitenlandse-diplomaten-aan-schandpaal.dhtm

dinsdag 24 december 2013

Verdachtmakingen

Kijk eens aan, hoe efficiënt: in vier zinnetjes is elke Oost-Europeaan verdachtgemaakt. Als het nog geen crimineel is, dan is het een potentiële crimineel. Niet alleen komen ze "ons werk afpakken", ze komen "ook nog eens ons huis leegroven"!

Alsof mensen die naar hier komen om te werken zo makkelijk te verleiden zijn tot een leven als inbreker. Alsof mensen tout court staan te springen om zich in de criminaliteit te storten.

En als we mensen eens kansen gaven in plaats van hen op voorhand al uit te sluiten? Of nog beter: als we er al eens van uitgingen dat we het over ménsen hebben, zoals jij en ik, die net als iedereen op zoek zijn naar een goed leven, naar iemand om graag te zien en een gezin mee te stichten, en naar een toekomst voor hun kinderen?

Bron: http://www.standaard.be/cnt/dmf20131220_00897667
(alleen voor abonnees of met een dagticket)

In de online versie is de verdachtmaking wel geschrapt: http://www.standaard.be/cnt/dmf20131220_057.

maandag 23 december 2013

Slogans met slogans bestrijden

Johan Van Overtveldt, economisch adviseur bij de N-VA en docent economie aan de Universiteit Hasselt, schreef een heel bijzondere opiniebijdrage voor De Standaard. Nog bijzonderder is dat De Standaard ze publiceerde. Of het moet zijn dat ze hopen op reactie, want de bijdrage heeft geen inhoud en is dus bijzonder makkelijk te bekritiseren.

Eerst wordt de tegenstander geïdentificeerd, en onmiddellijk wordt de aanval ingezet. Termen als 'afschilderen' en 'aandraven' zijn geen objectieve vaststellingen: je schept al meteen een sfeer. Het stukje over wat beide heren gedacht hebben, is nog meer stemmingmakerij. Iedereen weet dat Stalin een dictator was, dus Van Overtveldt rekent erop dat de vergelijking Goossens en Maly in een kwalijk daglicht stelt, maar heeft neoliberalisme iets met stalinisme te maken? Het eerste gaat over ieder voor zichzelf en het recht van de sterkste, het tweede over collectivisme en (in theorie) iedereen gelijk voor de wet. Er zijn ismen die meer in aanmerking kwamen, maar die zorgden waarschijnlijk niet voor de beoogde sfeer.

Let wel: Van Overtveldt wil slogans laten voor wat ze zijn en focussen op de inhoud.



De verankering van een degelijk en duurzaam sociaal-economisch beleid kan niet binnen de Belgische structuur. Waarom niet? Geen antwoord.

De regering-Di Rupo schoot tekort. Hoe? Geen antwoord.

Dat 'tekortschieten' is een 'finaal bewijs' dat een degelijk en duurzaam sociaal-economisch beleid niet kan binnen de Belgische structuur. Hoezo? Geen antwoord.

Klopt die verwijzing naar het concurrentievermogen en de publieke financiën eigenlijk wel? Misschien, daarvoor ken ik er te weinig van, maar Van Overtveldt geeft alleszins geen uitleg. Wat ik wel weet, is dat er veel meer (potentiële) werknemers zijn dan ondernemers, en dat zij niet vermeld worden. Heeft het beleid dan wél gewerkt voor die mensen, of is Van Overtveldt niet in hen geïnteresseerd?

De PS weegt zwaar door (hoe?), en dat verklaart het falende beleid (hoe?).

'PS-conservatisme' en 'PS-archaïsme'? Zijn socialisten niet per definitie progressief? Waarom de PS niet? En is dat nu niet 'met termen komen aandraven'? Het zijn trouwens ismen: rijmt dat nu ook niet op neostalinisme?

'Retour de la décadence', begot. En niet alleen 'heilloze stop-go-situatie', maar 'compleet' heilloos. Tjonge jonge.

Gelukkig biedt het model van de N-VA de beste garanties om de minstbedeelden te redden. Hoe? En waarom is dat de beste garantie? In vergelijking waarmee? Geen antwoord, geen antwoord, geen antwoord.

De globale belastingdruk, gaat dat dan wél over werknemers? En over ondernemers?

'Verder' opdrijven veronderstelt dat ze nu al opgedreven wordt, en dat de regering dat nog van plan is. Wie heeft de cijfers over de 'globale' belastingdruk die aantonen dat dit verhaal klopt?

Voor mij is de dooddoener der dooddoeners "onderzoek wijst uit", omdat daar zelden een bron bij staat. Dat dient alleen maar om te verdoezelen dat het 'van horen zeggen' komt. "De geschiedenis leert" doet hier net hetzelfde. Welke geschiedenis?

Tranendal? Levensgevaarlijk? Vanuit een democratisch oogpunt? Termengooierij.

Saneren, betekent dat niet hetzelfde als 'jobs schrappen'? Hoe leidt dat dan tot méér jobs? En welke cijfers bewijzen dat verlichting van de fiscale druk leidt tot meer jobs en hogere economische groei?

Kort samengevat: "De tegenstanders doen aan stemmingmakerij, dus hier is wat andere stemmingmakerij, en ik was laatst aan het woord, dus voorlopig ben ik de winnaar in dit spelletje."


Bron: http://www.standaard.be/cnt/dmf20131220_00897585
(alleen voor abonnees of met een dagticket)

donderdag 19 december 2013

Titel vs. artikel

Een titel zou de kortste samenvatting van de informatie in het artikel moeten zijn. Eén uitzondering: je kunt een citaat gebruiken om de aandacht te trekken. In zo'n geval staat er dan meestal wel een boven- of ondertitel bij, waar wél iets in staat over de precieze inhoud.

Maar soms werkt het anders. Dan doet zo'n titel alsof het kort het nieuwsbericht samenvat, maar eigenlijk staan er andere feiten in. Slordigheid? Verstrooidheid? Of kwade wil? Het kan zijn dat zo'n titel bedoeld is om de aandacht te trekken, zodat mensen het artikel lezen (of op de link klikken, want dat is goed voor adverteerders). Nadat je het artikel gelezen hebt, kun je dan als het ware opgelucht ademhalen 'omdat het zo erg niet is als de titel deed vermoeden'. Maar voor mensen met weinig tijd (of interesse) kan zoiets pijnlijk worden. Wie snel eens de titels bekijkt om globaal mee te zijn met het nieuws, heeft een heel ander beeld dan wie alle artikels leest.

Het is dus niet zo dat leeuwen, tijgers en olifanten bijvoorbeeld iets mispeuterd hebben en daarom de deur gewezen zijn. Ze zijn niet gezamenlijk in staking gegaan en daardoor uit de gratie van circuspersoneel gevallen. Het is niet meer toegelaten om die dieren te gebruiken. Dat is een heel ander verhaal.

Bron: http://www.standaard.be/cnt/dmf20131218_00893846

woensdag 18 december 2013

Wat honden denken



Aandoenlijk verhaaltje. Het gaat ook nog verder op de website van het Nieuwsblad: vier alinea's lang, met nog een tussentiteltje. Er zijn natuurrampen en politieke beslissingen die het met veel minder moeten doen - maar het kan inderdaad nooit kwaad om ook eens wat aandacht te geven aan positief nieuws. Er is al zoveel ellende, dan is dit toch een welgekomen afwisseling? Ja hoor. Maar serieus: er is iemand die beweert te weten wat die hond dacht?!

(Voor wie nog niet overtuigd is: Kunnen honden denken?)

Woord van het Jaar

Ligt het nu aan de stijgende werkdruk of aan een gebrek aan kritische zin en/of arbeidsethos in de journalistiek? In ieder geval: check en dubbelcheck is lang niet altijd nog een gewoonte. Met bronnen wordt onzorgvuldig omgegaan, er worden te weinig kritische vragen gesteld, en af en toe breekt er zelfs een hele mediarel uit over hoe gepast de berichtgeving al dan niet is of over welke fouten er allemaal gemaakt zijn. Voor de mensen die zich aan de ontvangerszijde van al die boodschappen bevinden, wordt het dus moeilijker en tegelijk belangrijker dat ze kritisch met dat nieuws in al zijn vormen leren omgaan.

Soms zit dat in kleine dingen. In dit kleine artikeltje in Metro, bijvoorbeeld. "Selfie kreeg dezelfde eer al toebedeeld in Nederland en Groot-Brittannië." Dat van Groot-Brittannië klopt, maar in Nederland gaat het over dezelfde verkiezing, op hetzelfde moment. Het enige verschil is dat de VRT daar niet meewerkt, en dat er in de publiekscategorieën andere woorden meedoen.
Die 22.000 mensen die hun stem uitbrachten, gaat dat dan over de Vlaamse deelnemers (die stemden op vandale.be) of zijn de Nederlanders meegeteld (die stemden op vandale.nl)? (Spoiler: ze zijn meegeteld. Hoe weet je dat? Door de Vlaamse en de Nederlandse mededeling te vergelijken: het gaat in beide om 22.000 mensen.) En kan er mij ook iemand vertellen waarom 41% omschreven wordt als 'meer dan 40% van de stemmen'?